Ο οδικός χάρτης για το άνοιγμα των σχολείων – Τι επισημαίνουν οι επιστήμονες που ανησυχούν για το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμένων – Αγωνία για το τι θα φέρει η έξοδος του Δεκαπενταύγουστου
Έχοντας μπροστά τους τον κάβο του Δεκαπενταύγουστου, όπου η κινητικότητα των πολιτών, και συνεπώς του κορωνοϊού, θα κορυφωθεί σε όλη τη χώρα, επιστήμονες και κυβέρνηση ελπίζουν σε μια όσο το δυνατόν πιο ασφαλή διέλευση από τα ταραγμένα νερά της πανδημίας για τον τελευταίο μήνα του καλοκαιριού. Ξέρουν ότι ο Σεπτέμβριος θα είναι απρόβλεπτος και δύσκολος μήνας και φοβούνται για την εξέλιξη της πανδημίας – τα σκληρά δεδομένα που αφορούν νοσηλευόμενους και νέες εισαγωγές στα νοσοκομεία δεν επιτρέπουν μεγάλη αισιοδοξία. Είναι ενδεικτικό ότι οι διασωληνωμένοι διπλασιάστηκαν τις τελευταίες τρεις εβδομάδες.
Η επιστροφή στα σχολεία εκατοντάδων χιλιάδων παιδιών, τα οποία αποδεδειγμένα πια έχουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση του κορωνοϊού, και η βάσει του νόμου λειτουργία των δομών του ΕΣΥ και του ιδιωτικού τομέα, καθώς και των Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ) μόνο με εμβολιασμένο προσωπικό αποτελούν προκλήσεις, επιστημονικές και επιχειρησιακές, από τις οποίες θα εξαρτηθεί η πορεία της χώρας το φθινόπωρο. Οι ΜΦΗ και οι κλειστές προνοιακές δομές θα κληθούν να θέσουν σε αναστολή τούς ανεμβολίαστους εργαζομένους από τη Δευτέρα 16 Αυγούστου και θα ακολουθήσουν από την 1η Σεπτεμβρίου όλα τα δημόσια και τα ιδιωτικά νοσοκομεία, προκειμένου να θωρακιστεί η υγεία των ατόμων που φιλοξενούνται ή νοσηλεύονται από την εισβολή του κορωνοϊού. Όλες οι δημόσιες δομές έχουν λάβει εντολή να καταρτίσουν επιχειρησιακά σχέδια ομαλής λειτουργίας από την 1η Σεπτεμβρίου.
Και όλα αυτά ενώ ο ρυθμός οικοδόμησης του τείχους ανοσίας μέσω των εμβολιασμών έχει σημειώσει σημαντική επιβράδυνση με τους εμβολιασμούς πρώτης δόσης να κυμαίνονται σε περίπου 15.000 την ημέρα. Πλήρη εμβολιαστική κάλυψη έχει το 63% του ενήλικου πληθυσμού, με τους ειδικούς να εκτιμούν ότι το τείχος θα υψωθεί λίγο ακόμη, έως και 10%, με όσους απέκτησαν φυσική ανοσία (διά της νόσησης). Την ίδια ώρα, δρομολογείται για το φθινόπωρο η χορήγηση της τρίτης δόσης σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, όπως οι ανοσοκατασταλμένοι. Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων θα ανακοινώσει τη σχετική απόφαση αμέσως μετά τον Δεκαπενταύγουστο ώστε να υλοποιηθεί από τα αρμόδια υπουργεία Υγείας και Ψηφιακής Πολιτικής. Σε ό,τι αφορά γενικότερα την ενισχυτική δόση για τον ενήλικο πληθυσμό, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ανακοίνωσε προχθές ότι «είναι πολύ πρώιμο να επιβεβαιώσουμε αν και πότε θα χρειαστεί μια ενισχυτική δόση εμβολίων κατά του COVID-19, επειδή δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία από τις εμβολιαστικές εκστρατείες και τις μελέτες που είναι σε εξέλιξη προκειμένου να καταλάβουμε πόσο θα κρατήσει η προστασία από τα εμβόλια».
O Δεκαπενταύγουστος
Η εύθραυστη, λόγω του μεγάλου αριθμού ημερήσιων κρουσμάτων, σταθεροποίηση της επιδημίας και η αυξανόμενη πίεση στο ΕΣΥ, λόγω των νέων εισαγωγών και των διασωληνώσεων ασθενών με λοίμωξη COVID-19, ήταν τα χαρακτηριστικά της εβδομάδας που μας πέρασε. Τουλάχιστον οι μισές εισαγωγές ασθενών με λοίμωξη COVID-19 στα νοσοκομεία του ΕΣΥ καταγράφονται στην Αττική – τις τελευταίες ημέρες αγγίζουν τους 110.
Συνολικά, στα νοσοκομεία νοσηλεύονται περισσότεροι από 1.600 ασθενείς, στη συντριπτική τους πλειονότητα ανεμβολίαστοι. Ενδεικτικό της δυναμικής που ακολουθεί η πανδημία τις τελευταίες τρεις εβδομάδες είναι ότι έχει διπλασιαστεί ο αριθμός των ασθενών στις απλές κλίνες COVID: από 588 ασθενείς στις 18 Ιουλίου ανήλθαν σε 1.166 στις 5 Αυγούστου. Επίσης, διπλασιάστηκε και ο αριθμός των διασωληνωμένων κατά το ίδιο διάστημα, από 98 στους 192. Σημειωτέον ότι πλέον το 50% στις ΜΕΘ είναι άτομα ηλικίας 18 έως 64 χρόνων και ανεμβολίαστα.
Ωστόσο, ο εορτασμός του Δεκαπενταύγουστου, σε συνδυασμό με την υψηλή κινητικότητα λόγω διακοπών, δεν προοιωνίζεται καλή εξέλιξη για την πανδημία. Αντιθέτως, αναμένεται να οδηγήσει σε περαιτέρω δυναμική κυκλοφορία του κυρίαρχου πια σε όλη τη χώρα μεταλλαγμένου στελέχους «Δέλτα» από και προς τα αστικά κέντρα και τους τουριστικούς προορισμούς. Ακόμη όμως και αν αποφευχθεί η αύξηση των κρουσμάτων, που είναι το καλό σενάριο, είναι βέβαιο ότι θα αλλάξει η αναλογία τους σε τουριστικές και μη περιοχές, με το Λεκανοπέδιο να παραμένει στο επίκεντρο, δεχόμενο τη μεγαλύτερη επιβάρυνση. Το αποτύπωμα της κινητικότητας, των συναθροίσεων και στη συνέχεια της επιστροφής των παραθεριστών θα γίνει ξεκάθαρο στο τέλος Αυγούστου, μέσα από τα σκληρά δεδομένα των εισαγωγών, των νοσηλειών και των διασωληνώσεων.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ειδικοί απευθύνουν ισχυρή σύσταση προς τους ανεμβολίαστους, και ιδιαίτερα στους νέους, που επιστρέφουν από τις διακοπές τους, να υποβάλλονται σε self test πριν από το ταξίδι της επιστροφής. Επιπλέον, τους ζητούν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμη και μετά το αρνητικό τεστ για μία εβδομάδα μετά την επιστροφή τους στις οικίες τους, να αποφεύγουν τον συγχρωτισμό με άλλους για να μη γίνουν εστίες υπερμετάδοσης στο περιβάλλον τους και να εφαρμόζουν επιμελώς τα μέτρα ατομικής προστασίας και κυρίως τη μάσκα στις επαφές τους με ευάλωτα άτομα του περιβάλλοντός τους.
Aνησυχία για τα σχολεία
Τον οδικό χάρτη για την επιστροφή των μαθητών στα σχολεία σχεδιάζει με πολλή προσοχή η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων. Το σκηνικό του συγχρωτισμού στις κατασκηνώσεις τις προηγούμενες εβδομάδες έδωσε μια πρώτη εικόνα στους ειδικούς για το τι μέλλει γενέσθαι στις σχολικές αίθουσες το φθινόπωρο και τους επέτρεψε παράλληλα να εστιάσουν στα προβληματικά σημεία αυτού του συγχρωτισμού και να αναζητήσουν εγκαίρως τις κατάλληλες λύσεις.
Υποεπιτροπή εντός της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων εξετάζει ήδη τις συνθήκες λειτουργίας των σχολείων. Θεωρείται βέβαιο ότι για την αναστολή λειτουργίας τάξης ή σχολικής μονάδας θα είναι πολύ διαφορετικές οι προϋποθέσεις σε σύγκριση με το περυσινό έτος, όπου δεν ήταν διαθέσιμο εμβόλιο ή και διαγνωστικά εργαλεία. Ο εμβολιασμός όλων των εκπαιδευτικών, όπως και των μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου, αλλάζει τα δεδομένα και επιτρέπει τη διά ζώσης λειτουργία των σχολείων. Υπενθυμίζεται ότι οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων είναι εμβολιασμένοι σε ποσοστό περίπου 75%. Η είσοδος στο σχολείο θα επιτρέπεται σε αυτούς είτε με πιστοποιητικό εμβολιασμού, είτε με αρνητικό μοριακό έλεγχο ή rapid test σε εβδομαδιαία βάση.
Παράλληλα, με την κατάρτιση των υγειονομικών πρωτοκόλλων για τη σχολική λειτουργία, οι ειδικοί επικεντρώνονται και στον τρόπο με τον οποίο θα ενεργοποιηθεί το όπλο του εμβολίου κατά του υπερμεταδοτικού κορωνοϊού για την προστασία όλων των παιδιών που φοιτούν σε Γυμνάσια και Λύκεια.
Τα σχετικά δεδομένα δείχνουν ότι οι γονείς είναι πολύ επιφυλακτικοί στον προγραμματισμό των ραντεβού για τον εμβολιασμό των παιδιών τους, καθώς έχουν προγραμματιστεί ή γίνει περίπου 5.500 εμβολιασμοί παιδιών ηλικίας 12 έως 14 χρόνων και περίπου 28.000 στην ηλικιακή ομάδα 15-17 χρόνων. Για τον λόγο αυτό η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών έχει προγραμματίσει συναντήσεις με τους εκπροσώπους των παιδιάτρων (Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, Ομοσπονδία Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων) μετά τον Δεκαπενταύγουστο ώστε να ζητήσει τη συνδρομή τους στο να διαλυθούν με επιστημονικά επιχειρήματα αλλά και με την αμεσότητα της σχέσης παιδιάτρου – γονέων οι επιφυλάξεις των δεύτερων για τον εμβολιασμό των παιδιών.
«Κατανοούμε ότι οι γονείς θέλουν λίγο χρόνο ακόμη για να αποφασίσουν τον εμβολιασμό των παιδιών, όμως μέσα στον Σεπτέμβριο καλό είναι να το δρομολογήσουν, ώστε τον Οκτώβριο να έχουμε προστατευμένα παιδιά από τον κορωνοϊό. Ό,τι έγινε στις κατασκηνώσεις, δεν πρέπει να επαναληφθεί στα σχολεία», τονίζει η καθηγήτρια Παιδιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων καθώς και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Τσολιά.
«Εχουν αυξηθεί σημαντικά τα παιδιά που μολύνθηκαν το τελευταίο δίμηνο. Μόνο τα επιβεβαιωμένα περιστατικά αποτελούν πλέον το 10,6% των συνολικών κρουσμάτων. Ωστόσο, η φυσική ανοσία δεν αρκεί για την ασφαλή επιστροφή στις σχολικές αίθουσες. Είναι σημαντικό να εμβολιαστούν τα παιδιά άνω των 12 χρόνων για την ερχόμενη σχολική χρονιά», λέει η παιδίατρος – λοιμωξιολόγος και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Ιωάννα Παυλοπούλου. Η ειδικός εκτιμά ότι η χαμηλή συμμετοχή των παιδιών στην εμβολιαστική εκστρατεία «Ελευθερία» μπορεί να αποδοθεί και στην καλοκαιρινή ραστώνη, καθώς «κάθε Ιούλιο – Αύγουστο δεν γίνονται ούτε τα εμβόλια ρουτίνας, οι γονείς προγραμματίζουν τον εμβολιασμό των παιδιών τους το φθινόπωρο».
Ξανά με self test
Δεδομένου ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές ηλικίας άνω των 12 χρόνων έχουν τη δυνατότητα εμβολιασμού, η υποεπιτροπή έχει δώσει ιδιαίτερο βάρος στην ασφαλή επιστροφή των μικρότερων μαθητών στα δημοτικά σχολεία. Θεωρείται δεδομένο ότι θα αξιοποιηθεί και φέτος το εργαλείο του self test, με τους ειδικούς να προσανατολίζονται στη διενέργεια δύο self tests εβδομαδιαίως, αλλά και σε διαφορετικό τρόπο δήλωσης ώστε να πιστοποιείται η διενέργειά του. Τα self tests θα είναι διαβατήριο και για τους μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου εφόσον δεν έχουν θωρακιστεί διά του εμβολίου.
Η εμβολιαστική τρύπα στο υγειονομικό προσωπικό
Απολύτως έτοιμοι να εφαρμόσουν τον νόμο σχετικά με τη λειτουργία των ΜΦΗ και όλων των υγειονομικών σχηματισμών, του ΕΣΥ και του ιδιωτικού τομέα, μόνο με θωρακισμένο έναντι του κορωνοϊού προσωπικό μετά τον Δεκαπενταύγουστο για τις ΜΦΗ και από την 1η Σεπτεμβρίου για τις ιδιωτικές και δημόσιες δομές υγείας, δηλώνουν οι υπεύθυνοι. Υπενθυμίζεται ότι θα πρέπει να εμβολιαστούν κατά του COVID-19 υποχρεωτικά, για επιτακτικούς λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, όλο το προσωπικό (ιατρικό, παραϊατρικό, νοσηλευτικό, διοικητικό και υποστηρικτικό) όλων των ιδιωτικών, δημόσιων και δημοτικών Μονάδων Φροντίδας Ηλικιωμένων, ατόμων με αναπηρία, των ιδιωτικών και δημόσιων δομών υγείας (διαγνωστικά κέντρα, κέντρα αποκατάστασης, κλινικές, νοσοκομεία, δομές ΠΦΥ, νοσηλείας και ΕΟΔΥ), καθώς και όλο το προσωπικό του ΕΚΑΒ. Εξαιρούνται όσοι έχουν νοσήσει και για διάστημα έξι μηνών από τη νόσησή τους, καθώς και όσοι έχουν αποδεδειγμένους λόγους υγείας που τους εμποδίζει τη διενέργεια του εμβολιασμού τους. Τόσο στις δημόσιες όσο και στις ιδιωτικές δομές καταρτίζονται επιχειρησιακά σχέδια για τη λειτουργία τους με τα νέα δεδομένα που έχουν διαμορφωθεί. Σε ό,τι αφορά το ΕΣΥ, τα κενά που θα προκύψουν σχεδιάζεται να καλυφθούν είτε μέσω ανακατανομής του υφιστάμενου προσωπικού, είτε με μετακίνηση προσωπικού από άλλον φορέα (νοσοκομείο ή κέντρο υγείας) και με ταυτόχρονη πρόσληψη προσωπικού ορισμένου χρόνου, αναλόγων προσόντων, αυτών που θα τεθούν σε αναστολή εργασίας. Στον ιδιωτικό τομέα η εφαρμογή του νόμου, δηλαδή η αναστολή για τους ανεμβολίαστους εργαζομένους, θέτει σε κίνηση, εκτός από το επιχειρησιακό σχέδιο κάθε δομής, και τη δυνατότητα του εργοδότη για απόλυση και μάλιστα άνευ αποζημίωσης του εργαζομένου μετά την αναστολή και εφόσον δεν εμβολιαστεί. Επιπλέον, οι ιδιωτικές δομές βρίσκονται αντιμέτωπες με υψηλά χρηματικά πρόστιμα, από 50.000 έως 200.000 ευρώ, σε περίπτωση που ελεγχθούν και εντοπιστούν μη εμβολιασμένοι εργαζόμενοι.
Το εμβολιαστικό κενό στο υγειονομικό προσωπικό μεγαλώνει ή μικραίνει ανάλογα με την κατηγορία εργαζομένων, το νοσοκομείο, την Υγειονομική Περιφέρεια (ΥΠΕ), αλλά αποτελεί εξίσου μείζονα κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του το «ΘΕΜΑ», στα νοσοκομεία του ΕΣΥ έχει εμβολιαστεί το 88% των γιατρών, το 70% των νοσηλευτών, το 72% του διοικητικού προσωπικού και το 70% του λοιπού προσωπικού όλων των υπόλοιπων ειδικοτήτων. Η θέσπιση της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού οδήγησε σε μικρή αύξηση της τάξης 1%-3% των εμβολιασμένων εργαζομένων ανά ΥΠΕ. Ειδικότερα, στην 1η ΥΠΕ Αττικής έχει εμβολιαστεί το 76% του προσωπικού, στη 2η ΥΠΕ το 80%, στην 3η ΥΠΕ το 73%, στην 4η ΥΠΕ το 71%, στην 5η ΥΠΕ το 72%, στην 6η ΥΠΕ το 70% και στην 7η ΥΠΕ το 82%.
Στο 70% το ΕΚΑΒ
Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στα νοσοκομεία αμφισβητούν αυτά τα δεδομένα, υποστηρίζοντας ότι το 90% του προσωπικού έχει ανοσία είτε μέσω εμβολιασμού είτε μέσω φυσικής νόσησης. Επιπλέον, αναφέρουν ότι (πραγματικός) κίνδυνος θα υπάρξει από την απομάκρυνση των (χιλιάδων) εργαζομένων από τις θέσεις τους, εφόσον τεθούν σε αναστολή εργασίας, καθώς θα προκύψουν κενά και σοβαρές δυσλειτουργίες, ιδίως στο ΕΣΥ. «Το προσωπικό του ΕΣΥ έχει δώσει τον καλύτερο εαυτό του και του πιστώνονται μεγάλες επιτυχίες για την έως τώρα διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Αναφορικά με τον εμβολιασμό, υπάρχει ακόμα λίγος χρόνος να μεταπειστούν όσοι δεν έχουν ανταποκριθεί θετικά στην ηθική υποχρέωση να εμβολιαστούν και να προστατέψουν πρώτα απ’ όλα τους ασθενείς με τους οποίους έρχονται σε επαφή. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη αλλά και απολύτως έτοιμη να ορθώσει το απαιτούμενο τείχος προστασίας για κάθε πολίτη και ιδίως για τους πιο ευάλωτους και αδύναμους συμπολίτες μας», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο γενικός γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας Ιωάννης Κωτσιόπουλος. Σε ιδιαίτερο πρόβλημα εξελίσσεται η λειτουργία του ΕΚΑΒ, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα για την εμβολιαστική κάλυψη των πληρωμάτων. Στο σύνολο του ΕΚΑΒ καταγράφεται κάλυψη στο 70% των εργαζομένων. Ωστόσο, η επιμέρους ανάλυση των στοιχείων δείχνει ότι μεγάλη απόκλιση ανά τομείς του ΕΚΑΒ, δηλαδή σε κάποιους τομείς οι εργαζόμενοι είναι στο σύνολό τους και σε άλλους η κάλυψη είναι μηδενική. Όπου τεθούν σε αναστολή οι εργαζόμενοι, θα σταματήσουν η κυκλοφορία ασθενοφόρων και η παροχή προνοσοκομειακής φροντίδας, διότι για τα πληρώματα του ΕΚΑΒ δεν προβλέπονται επικουρικές προσλήψεις.
Σε ό,τι αφορά τις ΜΦΗ, όπου η αναστολή εργασίας για τους μη εμβολιασμένους εργαζομένους θα εφαρμοστεί στις 16 Αυγούστου, έχουν διαμορφωθεί μονάδες δύο εμβολιαστικών ταχυτήτων. Στις ιδιωτικές μονάδες η εμβολιαστική κάλυψη φτάνει στο 93%, ενώ σε μονάδες που υπάγονται σε μητροπόλεις ή ναούς οι εργαζόμενοι (όπως και οι φιλοξενούμενοι) είναι κυρίως ανεμβολίαστοι.
Πηγή: ygeiamou.gr